Theo quy định mới, từ 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh phải đóng BHXH bắt buộc từ 585.000 đồng/tháng.

1, Hộ kinh doanh là gì?

Pháp luật Việt Nam quy định khái niệm hộ kinh doanh tại Khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp như sau:
Hộ kinh doanh là một tổ chức do một cá nhân hoặc một nhóm người gồm các cá nhân là công dân Việt Nam đã đủ độ tuổi theo quy định và có đầy đủ khả năng chịu trách nhiệm cho hành vi của mình hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh dưới quy mô 10 người lao động, đồng thời chịu trách nhiệm bằng chính tài sản của mình.
Hộ kinh doanh chỉ được sử dụng tối đa 10 người lao động, nếu muốn mở rộng quy mô sản xuất hoặc thêm chi nhánh mới thì cần phải đăng ký trở thành doanh nghiệp.

2, Từ 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh phải đóng BHXH bắt buộc từ 585.000 đồng/tháng

Theo khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 thì từ 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, tại điểm d khoản 1 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.
Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng bảo hiểm xã hội theo tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đã lựa chọn thì chủ hộ kinh doanh được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội;
Đồng thời, căn cứ điểm a khoản 4 Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh như sau:
Mức đóng hằng tháng bằng 3% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ hưu trí và tử tuất;
Chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng 1 lần tuỳ theo nhu cầu.

Như vậy, chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại điểm đóng.
Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở. Hiện nay, mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng.
Do đó mức đóng thấp nhất của chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH hàng tháng là 25% (3% quỹ ốm đau, thai sản và 22% vào quỹ hưu trí, tử tuất) tức 585.000 nghìn đồng.

3, Quy định đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội và cấp sổ bảo hiểm xã hội đối với chủ hộ kinh doanh

Theo Điều 28 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định về đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội và cấp sổ bảo hiểm xã hội như sau:
– Người sử dụng lao động có trách nhiệm kê khai và nộp hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 27 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày người lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, trừ trường hợp dưới đây.
– Đối tượng là chủ hộ kinh doanh và người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã không hưởng tiền lương nếu tự nộp thì nộp hồ sơ là tờ khai quy định tại điểm b khoản 1 Điều 27 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
– Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nộp hồ sơ quy định tại khoản 3 Điều 27 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
– Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm cấp sổ bảo hiểm xã hội; trường hợp không cấp sổ bảo hiểm xã hội thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

4, Người lao động làm việc cho hộ kinh doanh tham gia BHXH

Người lao động làm việc cho hộ kinh doanh được tham gia BHXH bắt buộc theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024 nếu người lao động đó:
(1) Làm việc theo hợp đồng lao động không thời hạn.
(2) Làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.
(3) Làm việc theo hình thức có trả tiền lương/tiền công và có sự quản lý, giám sát, điều hành của một bên.

Như vậy, theo quy định, hộ kinh doanh mà có sử dụng lao động theo hợp đồng sẽ phải đăng ký tham gia BHXH cho người lao động tại cơ quan BHXH theo đúng quy định. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi về bảo hiểm xã hội cho người lao động.

5, Mức đóng bảo hiểm xã hội của hộ kinh doanh năm 2025

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, Luật Việc làm năm 2013 và Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015, hộ kinh doanh có trách nhiệm đóng cho người lao động các khoản tiền sau hàng tháng:
1. Quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc: bao gồm quỹ hưu trí tử tuất và quỹ ốm đau – thai sản.
2. Quỹ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
3. Quỹ bảo hiểm y tế (BHYT).
4. Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp (BH TNLĐ-BNN).
Hộ kinh doanh sẽ đóng tổng cộng với tỷ lệ 21,5% từ quỹ lương tháng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế theo quy định tại Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 và Nghị định số 58/2020/NĐ-CP.

6, Mức phạt khi hộ kinh doanh không đóng BHXH bắt buộc

Hộ kinh doanh là đơn vị kinh doanh quy mô nhỏ lẻ tại địa phương, nhưng vẫn phải tuân thủ các quy định luật pháp về lao động.
Nếu hộ kinh doanh sử dụng lao động ký hợp đồng mà không kê khai thông tin và không đóng đủ quyền lợi bảo hiểm cho người lao động, hộ kinh doanh đó sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với các mức như sau:
1) Không đóng bảo hiểm cho 01 hoặc một số nhân viên: Hộ kinh doanh bị phạt từ 12% đến 15% tổng số tiền bảo hiểm phải đóng, tối đa không quá 75.000.000 triệu đồng (Điểm c, Khoản 5, Điều 39, Nghị định 12/2022/NĐ-CP).
2) Không đóng bảo hiểm cho toàn bộ nhân viên: Hộ kinh doanh bị phạt từ 18% đến 20% tổng số tiền bảo hiểm phải đóng, tối đa không quá 75.000.000 đồng (Khoản 6, Điều 39, Nghị định 12/2022/NĐ-CP).
Lưu ý:
• Mức phạt trên áp dụng với cá nhân vi phạm, với tổ chức thì mức phạt sẽ gấp 2 lần so với cá nhân.
• Mức phạt cũng áp dụng cho trường hợp chủ hộ kinh doanh không tham gia BHXH bắt buộc.