“Chị H cho bạn thân vay 100 triệu. Không viết giấy, không tin nhắn, chỉ vì tin tưởng nhau. Đến hạn không trả lời, chị nhắn yêu thì bạn im lặng. Mang chuyện lên phường, quản bộ hỏi: ‘Có bằng chứng không?’, chị mới bàng hoàng nhận ra: mình không có gì trong tay.”

Nhiều người cũng rơi vào hoàn cảnh như chị H – vì tin tưởng, vì tình, vì hồng nang – mà cho vay tiền không cần giấy tờ. Nhưng khi xảy ra tranh chấp, mới giật mình lo lắng: l hiệu có đòi lại được không? Và nếu có thể thì Yêu cầu bằng cách nào? Vậy hãy cùng MV Luật tìm hiểu nhé!

1. Vậy tiền không giấy tờ – pháp luật có công nhận không?

Nhiều người cho rằng, chỉ khi có hợp đồng vay tiền bằng văn bản thì luật mới công nhận và bảo vệ. Tuy nhiên, theo Bộ luật Dân sự, giao dịch vay tiền không bắt buộc phải lập thành văn bản – điều quan trọng là phải chứng minh được việc vay mượn thực sự đã xảy ra.

Điều đó có nghĩa là k hông có giấy tờ vẫn có thể Đòi lại tiền, nhưng bạn phải có bằng chứng xác thực để chứng minh rằng tài khoản vay là có thật, số tiền cụ thể, và ai là người vay. Nói cách khác: pháp luật không phủ nhận giao dịch vì thiếu giấy tờ, mà chỉ “không thể xử lý” nếu bạn không chứng minh được.

2. Không có giấy tờ, làm sao chứng minh được cho vay?

Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự đồng thuận giữa các bên, trong đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; Bên vay có nghĩa là khoản vay trả tài sản khi đến hạn. Bộ luật Dân sự không bắt buộc phải Lập Hợp đồng vay tiền thành văn bản, trừ M một số trường hợp đặc biệt theo yêu cầu của pháp luật chuyên N gành. Vì vậy, dù hai bên đồng ý miệng, hoặc chỉ có hành vi giao nhận tiền mà không lập tờ giấy, giao dịch vay vẫn có thể được công nhận là hợp pháp – miễn là bên cho vay có căn cứ chứng minh được việc đã phát sinh khoản vay.

Khi phát hiện người vay có dấu hiệu không muốn trả tiền, người cho vay có thể làm đơn khởi động ra dự án nhân dân cấp quận, huyện để yêu cầu giải quyết. Theo quy định tại Điều 6 và Điều 7 Bộ luật tụng Dân sự 2015, đương nhiên có nghĩa vụ chủ động thu thập và cung cấp chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình là căn có cứ và hợp pháp. Đồng thời, dự án có thể hỗ trợ thu thập chứng cứ nếu người dùng yêu cầu điều kiện khởi động hợp lý.

Bên bờ đó, tại Điều 91 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 cũng quy định người khởi nghiệp phải có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ minh yêu cầu khởi kiện của mình là có căn cứ và hợp pháp. Trong trường hợp vay tiền không có giấy tờ, các loại chứng cứ gián tiếp có thể được sử dụng để chứng minh, có thể bao gồm:

• Tin nhắn điện thoại, email, cuộc trò chuyện trên mạng xã hội… Nếu nội dung có thể xác định được công việc người vay hỏi vay tiền, cam kết trả nợ hoặc thừa nhận tài khoản vay thì đó là căn cứ pháp lý có giá trị chứng minh;

• Sao kê ngân hàng trong các trường hợp bạn chuyển tài khoản cho người vay. Nếu nội dung chuyển khoản xác định “cho vay”, “vay tiền”, “trả nợ”,…, đây sẽ là bằng chứng có thuyết phục cao. Ngay cả khi chưa xác định rõ nội dung, tòa án vẫn còn xem xét bối cảnh để đánh giá thể tính giá tài khoản đó;

• Ghi âm, ghi hình hoặc camera an ninh nếu có, trong đó có thể thực hiện hành động giao nhận tiền hoặc người vay thừa nhận tiền và cam kết trả;

• Lời khai của nhân chứng, người đã trực tiếp chứng minh kiến ​​trúc giao tiền. Tòa án có thể triệu chứng tập nhân để lấy lời khai làm cơ sở bổ sung.

Ngoài ra, theo Điều 95 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, chứng cứ điện tử (bao gồm file ghi âm, hình ảnh, tin nhắn…) có thể được sử dụng để chứng minh sự thật khách quan nếu đáp ứng điều kiện về tính xác thực và hợp pháp.

Tóm lại, không có giấy tờ vay tiền không có nghĩa là “hết đường Đòi”, mà điều quan trọng là khả năng thu thập và xuất trình chứng cứ hợp pháp để chứng minh trước tòa, phải chứng minh được thực sự có tài khoản vay thì xây dựng mới có căn cứ để hỗ trợ. 

3. Nếu không có bằng chứng nào thì sao?

Trong thực tế, không ít người cho vay tiền vì tin tưởng tuyệt đối nên không lập giấy tờ, không nhắn tin, cũng không có nhân chứng hay bằng chứng chuyển khoản. Khi xảy ra tranh chấp, họ mới lỏng lẻo không biết phải làm gì trong tay hoàn toàn không có tài liệu chứng minh.

Về nguyên tắc tố tụng dân sự, theo Điều 91 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, người khởi động phải có nghĩa vụ chứng minh. Nếu không cung cấp bằng chứng thuyết phục để chứng minh khả năng vay mượn tiền xảy ra thì hãy xây dựng dự án không có cơ sở để chấp nhận yêu cầu khởi kiện. Trong những trường hợp này, dù người cho vay hoàn toàn nói thật, nhưng luật pháp không thể xử lý dựa trên cảm tính, mà chỉ căn cứ vào những gì có thể kiểm chứng.

Việc không có chứng cứ nào chỉ khiến sự kiện khởi động đơn giản bị bỏ qua nhưng lại tạo ra nguy cơ xảy ra tình huống ngược lại nếu người có điều kiện cho rằng mình bị vu trắng hoặc xúc phạm danh dự.

Do đó, nếu bạn lỡ cho vay mà không có chứng cứ gì, điều cần làm là:

• Cố gắng giao tiếp với người vay bằng hình thức có thể lưu trữ được (tin nhắn, cuộc gọi có ghi âm), đề or khéo léo đến tài khoản vay để khơi gợi sự thừa nhận.

• Tránh căng thẳng, giận dữ hay náo động, vì điều đó có thể tạo ra đối phương cảnh giác và cắt liên lạc.

• Nếu có thể, hãy tìm kiếm nhân chứng từng nghe hoặc biết về việc vay mượn để bổ sung khi cần thiết.

Tuy không dễ dàng nhưng vẫn có khả năng tạo ra “bằng chứng sau” nếu người vay tạm thời hoặc chủ động thừa nhận lại khoản nợ trong quá trình trao đổi sau này.

Cho vay tiền là hành vi xuất phát từ lòng tin, nhưng trong pháp luật, niềm tin không thể thay thế cho chứng cứ. Rất nhiều người vì bạch nang, cả tin hoặc phải làm thủ tục mà bỏ qua bước quan trọng nhất: lập chứng cứ cứ vay nợ. Điều này dẫn đến rủi ro pháp lý nghiêm trọng nếu người vay không thực hiện nghĩa vụ trả tiền. Vì vậy, dù đối phương là bạn bè, người thân hay đồng nghiệp lâu năm, bạn vẫn nên bảo vệ quyền lợi của mình bằng cách lập giấy vay tiền rõ ràng, hoặc ít nhất chuyển khoản ngân hàng có ghi rõ nội dung “cho vay”, lưu lại tin nhắn, email, hoặc ghi âm cuộc trò chuyện có vấn đề truy cập vào tài khoản vay. Những tài liệu tưởng tượng như nhỏ nhỏ có thể là “phao tình sinh” nếu sau này xảy ra tranh chấp. Nếu bạn đã lỡ cho vay mà không có giấy tờ, hãy bình tĩnh đánh giá lại khả năng thu thập chứng cứ gián tiếp, như tin nhắn khéo léo để tip lại nợ hoặc tìm kiếm nhân chứng. Đừng vì chủ quan ban đầu mà bỏ lỡ cơ hội Đòi lại tài sản chính đáng của mình – trong một nhiệm vụ tranh chấp, sự thật có thể là của bạn, nhưng nếu không có bằng chứng vững chắc thì lẽ phải thuộc về người khác.